Bunkernummer |
|
Oud Bunkernummer |
|
Lokatie |
|
Toegankelijkheid |
Niet meer van toepassing, is gesloopt |
|
Aantal kamers |
2 onderling verbonden kamers en een sas
|
|
Aantal schietgaten |
|
Type geschut |
|
Bijhorende vuurrichting |
1x Zuidoosten en 1x Zuidwesten |
|
Korte beschrijving van de bunker
|
- Uitwendige kenmerken.
- De hoeken van de bunker waren opgemetst met baksteen en het geheel was daarna gecementeerd.
- Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
- De beide schietgaten zaten verborgen achter valse ramen.
- Deze zaten officieel verborgen achter luiken in gegalvaniseerd plaatijzer waarop houten raamprofielen waren gelijmd om het geheel het expliciete uitzicht van een echt raam te geven. in Noors rood dennenhout ramen waren gekleefd. Deze luiken openden in 2 richtingen en waren elk 0.50m x 1,40m (BxH) groot. Toch heeft de ondergrond van deze nepramen bij deze bunker geen randen, zaten deze ook niet dieper uitgewerkt en waren er geen dorpels. Het mysterie van deze merkwaardige camouflage is allicht te zoeken in de Franstalige prijsbestek van bouwfirma B die alle luiken voor de gecementeerde bunkers letterlijk heeft uitgevoerd in plaatstaal, allicht zonder enig houtwerk. De ramen zullen in dit geval dan ook geschilderd geweest zijn op deze staalplaten. Gezien deze platen beperkt waren van dikte, diende er ook geen extra diepte voor gespaard te worden om ze niet te ver naar voor te laten uitsteken op de voorgevel als camouflage van de betrokken schietgaten.
- Daarnaast had de bunker nog 1 vals raam op de muur met het oreillon.
- De bunker zou ook nog een vrij specifieke deur van het type K uit de atlas der militaire gebouwen gehad hebben. Dit betreft bij nader zoekwerk een klassieke houten deur te zijn op een kader van Noorse rode den. De buitenzijde had dan ook het uitzicht van een klassieke houten buitendeur.
- De bunker had een vrij grote dakstructuur opgetrokken in hout.
- Hij had slechts één puntgevel, namelijk aan de het toeganganssas. Voor de rest was het dak uitgewerkt als een schilddak.
- De dakbedekking bestond uit rode fabriekspannen.
- Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
- De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
- In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
- 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
- Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
- 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
- Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
- 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
- Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
- Het bunkertje stond vrij kortbij de weg, juist achter de beek. Hij stond mogelijks grotendeels van de straatkant verstoken via een nog origineel aanwezige kasteelmuur (onduidelijk). Er stond tussen de beek en de bunker een soort haag van pruimenboompjes. Deze mochten onder geen beding verwijderd worden omdat ze deel uitmaakten van de camouflage.
- In december 1934 zou er op project B nog een correctie volgen op heel wat van de bestaande plannen. Zo zal worden gevraagd het dakniveau met 30 cm te verlagen en de bunker op die wijze 30 cm dieper in de grond te steken. Hiervoor dienden bijkomend alle ventillatiedoorgangen en granaatwerpgaten gecorrigeerd te worden binnen het op te richten gebouw. Om dit nieuwe niveauverschil te corrigeren diende bijkomend in het sas een betonnen trap voorzien te worden met 2 treden en een bijkomende sterfput.
- Het bunkertje was gecamoufleerd als een gecementeerd tuinhuisje, een berghok voor landbouwgereedschap.
- Structuur.
- De bunker had twee kamers en een sas.
- De schietgaten stonden onderling in een hoek van ongeveer 75° ten opzichte van elkaar opgesteld.
- Opmerkingen.
- Het is een zuidelijke voorliniebunker van het steunpunt Eke tussen E3 (430 m) en E5 (235 m).
- De bunker was standaard voorzien voor de opstelling van twee Maximmitrailleurs. Daarnaast had hij ook de voorzieningen voor de opstelling van Hotchkiss- of Coltmitrailleurs.
- Voor de bouw van de bunker werd een stuk grond onteigend van 1 are 53 ca van het perceel Eke sectie A kadastraal perceel 831r2. Dit maakte deel uit van een groter perceel gekadastreerd als tuin, horende bij het kasteel van Eke. Op de terreinen van ditzelfde kasteel zouden trouwens nog 2 bunkers onteigend worden van dezelfde eigenaar, namelijk de bunkers E5 en E7.
- Gezien het onteigende perceel aansloot bij de Zandstraat, waren er in dit geval geen tijdelijke of permantente erfdienstbaarheden van toepassing.
- In dit geval had de akte nog bijkomend een opmerking over een muur van 13.42 meter lang op de westkant van het terrein (de straatkant). Dit betrof allicht de toenmalige kasteelmuur die in elk geval aanwezig was aan de westzijde met de Zandstraat.
- De bijhorende akte werd niet zoals de 2 andere aan dezelfde eigenaar getekend voor akkoord op 9 januari 1935. Voor deze akte werd de toch vrij hoge prijs betaald van 5350 BEF. Er zit echter een tegenstrijdigheid in de vermelde bedragen op de akte. Geschreven staat er vijfduizend honderd vijftig BEF en in letters 5350 BEF.
- De akte werd afgehandeld met Mr Gomar Van Heuverswijn, een Nijveraar wonende te Kruishoutem die optrad als gevolmachtigde voor de eigenlijke eigenaar van het terrein, Mr Karel Bals, die woonachtig was in Nebraska (USA).
- Daarnaast bevatte de akte ook een clausule voor een jaarlijkse intrest op dit bedrag van 5% wat neerkwam op 257.50 of 267.50 BEF per jaar (afhankelijk van wat nu correct was).
- Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
- Ondanks dat het terrein voor de bouw van de bunker ooit werd onteigend kreeg dit in het toenmalige kadaster geen nieuw kadasternummer of aparte index toegekend.
- Het originele perceel 831r2 bestaat op zich niet meer en is opgegaan in het huidige perceel 832l2. Ook kan men hierbij de originele grens op de noordoostkant niet meer terugvinden.
- Heden zijn de percelen aan de oostkant van de Zandstraat allen verkaveld en de bunker werd in elk geval kort voor deze verkaveling (beginjaren '70) van het respectievelijke terrein waar de verkaveling plaats vond, gesloopt. De huidige (nog altijd eerste) eigenaars van het terrein waar ooit een bunker stond, hebben deze er nooit gekend of weten staan. Wel hebben ze bij de bouw van de woning zelf nog problemen gehad omdat de bunker wel degelijk ooit stond waar nu de woning staat. De funderingen zouden niet tot slechts gedeeltelijk gesloopt zijn waardoor er problemen opdoken bij het maken van de funderingen van de huidige woning. De bunkerfundering zou dan ook nu nog altijd deels als fundering van de woning dienen en nog altijd deels in de ondergrond aanwezig zijn. Ook aanleggen van afwateringen en nutsvoorzieningen liepen hierdoor zeker niet zo vlot dan gehoopt.
- Ook blijft de originele kasteelmuur voor dit bunkertje wel parten spelen. Ze moet in elk geval serieus meegespeeld hebben bij de camouflage voor deze bunker. Het is dan ook totaal onduidelijk hoe hoog deze muur geweest is. In elk geval was er origineel een deurtje in voorzien om via de Zandstraat het toenmalige terrein te betreden. Het is dan ook merkwaardig en onbekend op welke wijze deze na de bouw van de bunker al dan niet geïntegreerd of aangepast is geweest. Logisch had geweest dat de muur herbouwd zou zijn aan de noord- en oostkant van het terrein maar dan zou het natuurlijk sterk opvallen dat het gebouw er juist achter (de bunker) niets te zien had met het kasteeldomein. Het was natuurlijk een perfecte camouflage vanaf de straatkant maar anderzijds moet ze zeker een gedeelte van het schootsveld van het zuidwestelijke schietgat beperkt hebben. Voor dit schietgat zal ze in elk geval niet te hoog mogen geweest zijn ofwel bevatte ze daar bv een poort of dergelijke waardoor het schootsveld weer werd herstel bij het open zetten van deze laatste. Toch is een dergelijke grotere poort nergens op de bouwplannen terug te vinden.
- Toch is er in originele bestekken iets terug te vinden over een poort maar het is totaal onduidelijk waar deze voor nodig was. Mogelijks was dit een bijkomende poort voor de schietsector van dit ene schietgat te herstellen (maar waarom werd ze dan niet getekend) Mogelijks is dit gewoon het poortje zichtbaar in de muur bij de terreinschets van de bouwplannen en was dit origineel niet aanwezig.
- Wel kan men vaststellen dat tussen voorontwerp en uiteindelijk ontwerp, de bunker nog beperkt wat werd gewijzigd van schietsectoren. Ook hier zal de aanwezige kasteelmuur mogelijks wel in meegespeeld hebben.
- Het terrein moet in elk geval ook toegankelijk geweest zijn vanaf de rest van het kasteeldomein. Je mag namelijk ook niet vergeten dat op hetzelfde kasteeldomein ook nog de bunkers E5 en E7 te vinden waren die toch wel best in tijden van oorlog vlot gelinkt bleven met de bunker E4.
- Omwille van het bunkertje zijn ligging totaal buiten de zone die in de meidagen geweld kende, zal hij dan ook zeker weinig of geen sporen van strijd hebben gedragen.
- Omdat het bunkertje al zo lang is verdwenen, blijft het zeker ook een van de gevalletjes waarvan tot op heden geen foto's terug te vinden zijn. Alle bijkomende info en foto's blijven dan ook zeker meer dan welkom.
- Het bunkertje zijn aandeel in het bouwproject B bedroeg origineel 57.470,47 Bef. Dit was op zich al een kleine misrekening want op basis van gerekende hoeveelheden en eenheidsprijzen zou men tot een prijs van 57.678,73 Bef hebben gekomen. Met inbegrip van wat gemeenschappelijke kosten zoals onder andere de niet individueel verdeelde beplantingen moet deze prijs allicht opgetrokken worden tot 57.679,47 Bef. Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 57.979,47 Bef hebben gelegen.
- Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
|
Routebeschrijving om deze bunker te vinden
|
- Draai af in de Zandstraat, komende van de Lichterveldestraat.
- Volg deze straat tot u de beek kruist.
- De bunker stond op de linker kant van de weg, juist voor de beek.
|
Voorstudie horende bij deze bunker. Links van het terrein met de bunker loopt de Zandstraat. zuidelijk van het terrein loopt een beekje (niet zo duidelijk op deze schets).
|
|
|
Detail horende bij de voorstudie van deze bunker. In volle lijn is links de respectievelijke muur te zien.
Zuid en oostzijde zijn blijkbaar gewoon omgeven met omheining, in dit geval allicht hagen zoals bij de info over de camouflage terug te vinden was.
Ook is op de voorstudie blijkbaar het voorziene terrein om te onteigenen nog wel anders dan wat het ooit is geworden.
|
|
|
Voorontwerp van deze bunker. Dit was lange tijd het enige plannetje dat er van gevonden was. Men ziet wel duidelijk de opbouw van de bunker maar het plannetje zegt niet veel over de wijze dat de bunker origineel gecamoufleerd was.
Als je trouwens de schietsectoren bekijkt op basis van dit plannetje, zijn deze veel meer zuidwestelijk en zuid - zuidoostelijk in plaats van zuidwestelijk en zuidoostelijk, zoals ooit werd gebouwd.
Blijkbaar is tussen voorontwerp en de uiteindelijk bouw nog beslist de ganse schietsector beperkt wat oostelijker in te stellen dan wat origineel was voorzien.
|
|
|
Onteigeningsschets horende bij deze bunker. Je merkt dus dezelfde rechthoek als hogerop maar alleen werd er wel degelijk beperkter onteigend. |
|
|
Terreinschets zoals terug te vinden bij de bouwplannen van deze bunker. Links zie je ook duidelijk de bestaande muur met noordelijk een deurtje. Mogelijks is dit de poort waarover sprake in voorgaande teksten. |
|
|
Grondplan van deze bunker. Er zit nog een extra vals raam op de linker zijkant van de muur met het oreillon.
|
|
|
Doorsnede van het schietgat zonder oreillon en het toegangssas. Boven het toegangssas had het bunkertje een puntgevel.
|
|
|
Doorsnede CD geeft ons zicht op de bunker doorsneden halverwege de mitrailleurkamer met het oreillon. Men kijkt daardoor ook op de voorkant van het tweede schietgat waarvan hier de luiken zichtbaar zijn. Hier ziet men ook het puntgeveltje boven het toegangssas.
|
|
|
Kadasterschets anno 2015. Het originele perceel 831r2 is niet meer terug te vinden en totaal opgegaan in perceel 831l2.
|
|
|
Zicht op het huis met ervoor het bruggetje over de beek waarachter de bunker ooit stond.
|
|
|
Het voortuintje waarin de bunker ooit stond. De funderingsplaat van de bunker zit volgens de eigenaar nog altijd onder de voortuin en zit zelfs nog gedeeltelijk ingebetonneerd in de fundering van het eigenlijke huis. |
|
|
| |
|
|
